دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران با انتقاد از آنچه تضعیف استقلال و نقش دانشگاه‌ها خواند، تأکید کرد: اگر به دانشگاه‌ها اهمیت داده شود و استقلال دانشگاه به رسمیت شناخته شود، در این صورت دانشگاه‌ها می‌توانند به حل مشکلات جامعه کمک کنند.
به گزارش الفبای رشد به نقل از ایرنا، معاون اول رئیس‌جمهور دوشنبه ۲۷ مرداد نشستی با رؤسای دانشگاه‌های منتخب کشور داشت و با تأکید بر اینکه طی سالهای گذشته جبهه دانشگاه در همه زمینه‌ها با وجود مشکلات پیشتاز بوده، رسالت اصلی خود را فراموش نکرده و نقشی اساسی و بی‌بدیلی در شکل‌دهی به جوانان و آینده سازان کشور و سمت و سوی آینده داشته است، خواستار بازنگری در نگاه به این نهاد مهم و تحول در حکمرانی دانشگاه شد.
عارف در این نشست نکات و مؤلفه‌هایی را برای تحقق این مهم برشمرد. در این راستا گفت‌وگویی داشتیم با «کارن ابری‌نیا» استاد دانشگاه تهران و دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگو است:
دخالت نهادهای بیرونی حکمرانی دانشگاه را خدشه‌دار کرده است
این استاد دانشگاه با اظهار تأسف از اینکه حکمرانی دانشگاه‌ها در ۱۰ – ۱۵ سال اخیر دچار پسرفت شده است، اظهار داشت: قانونی در مجلس شورای اسلامی تصویب شده که به هیأت امنای دانشگاه‌ها اختیار کافی می‌دهد که دانشگاه‌ها را اداره و سیاست‌گذاری کنند منتها این قانون درست اجرا نمی‌شود و به این دلیل که برخی از نهادهای بیرونی در مسائل دانشگاه دخالت کرده و برای این نهاد سیاست‌گذاری کرده اند و حتی با مداخله در مسائل اجرایی آنها، استقلال دانشگاه‌ها خدشه دار شده به نحوی که الآن اگر بخواهیم یک استاد را برای یک گروه آموزشی استخدام کنیم، این فرآیند به هیأت عالی جذب منتهی می‌شود و آنها تأیید می‌کنند که چه کسی را می‌توان استخدام کرد و چه کسی را نه، یا اصلا آنها می‌گویند چه کسی را استخدام کنیم. این باعث می شود که استقلال دانشگاه خدشه‌دار شود چون ما نمی‌توانیم هیأت علمی را خودمان جذب کنیم!
وی افزود: نکته دیگر مربوط به وضعیت رؤسای دانشگاه‌هاست؛ وقتی دولت‌ها عوض می‌شوند -فرقی هم نمی‌کند چه دولتی باشد- چون می‌خواهد دانشگاه‌ها با او هم‌سو باشند، رؤسای همه دانشگاه ها را تغییر می دهند. درحالی که دانشگاه یک نهاد علمی است، یک اداره نیست که متأثر از تغییرات باشد و به اعتبار عوض شدن وزیر رؤسای ادارات ذیل آن وزارتخانه هم عوض شود چون می‌خواهند با هم کار کنند و باید هم هم‌سو باشند، دانشگاه یک محیط علمی است و کارهایی که آنجا انجام می‌شود کارهای ریشه‌ای درازمدت است و نیازمند آن است که مدیریت پایداری آن را اداره کند، آقای رئیس جمهور پزشکیان هم همواره تاکید می کنند که با تغییر آدم ها مدیران مشکلی حل نمی شود و ما باید نگاه خود را تغییر دهیم و با آموزش درست به مدیران مسئولیت بدهیم و آنها هم پاسخگو باشند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته دنیا روال بر این است که افراد قابل، متخصص و توانمند در رأس دانشگاه‌ها باشند، گفت: معمولا رؤسای دانشگاه‌های خیلی مطرح دنیا افراد برجسته علمی و اجرایی هستند، کسانی که از لحاظ مدیریتی توانمند و از لحاظ علمی هم افراد برجسته‌ای هستند که دانشگاه و مسائل آن را به خوبی می شناسند، در حالی که ما شاهد بودیم در دوره‌هایی دولت ها افرادی را به عنوان رئیس دانشگاه منصوب کردند که به هیچ وجه از عهده این کار برنیامده و صدماتی به دانشگاه زده‌اند که سال ها باید این ضررها را جبران کرد. چون ضرر زدن آسان، و ساختن و اصلاح زمان‌بر است.
ابری‌نیا با انتقاد از روند گزینش و انتخاب اساتید و دخالت نهادهای بیرونی در روند اداره دانشگاه، تصریح کرد: یکی از علل عمده‌ای که حکمرانی دانشگاه خدشه‌دار می‌شود وجود نهادهای بیرونی است که برای دانشگاه تصمیماتی می‌گیرند که عمدتا تصمیمات درستی نیست و همانطوری که رئیس جمهور پزشکیان و معاون اول محترم ایشان بارها تاکید کرده اند باید مداخله این نهادهای بیرونی در سیاست‌گذاری و گزینش دانشگاه‌ها قطع شود. چرا که این کار سبب می‌شود وجهه علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها تحت‌الشعاع ملاحظات سیاسی واقع شود.
استقلال دانشگاه را برگردانید تا مشکلات کشور را حل کند
این عضو هیات علمی دانشگاه همچنین به اهمیت موضوع معیشت اساتید پرداخت و گفت: این که معاون اول رئیس‌جمهور اظهار داشت حقوق یک استادیار غیرقابل باور است، به این دلیل است که وقتی یک استادیار را برای نخستین بار استخدام می‌کنیم، حقوقی کمتر از ۲۰ میلیون دارد که در تهران حتی قادر به اجاره منزل هم نیست و حتما باید پشتوانه‌ای داشته باشد تا بتواند امورات روزمره‌اش را بگذراند. در تمام کشورهای اطراف ما حداقل حقوقی که به هیأت علمی پرداخت می‌کنند ۲ هزار دلار است و اینجا یک استادتمام کمتر از هزار دلار دریافت می کند و متأسفانه در برخی تبلیغات عنوان می‌شود که اساتید دانشگاه حقوق نجومی دریافت می‌کنند!
استاد دانشگاه: به دانشگاه‌ها اعتماد کنیم تا حلال مشکلات باشند
ابری نیا وضع معیشتی اساتید را یکی از دلایل مهاجرات نخبگان عنوان، و خاطرنشان کرد: این باعث می‌شود دانشگاه‌ها ضعیف شوند و از حل مسائل ناتوان. اینکه گفته می‌شود دانشگاه‌ها باید به کمک حل مشکلات بیایند حرف درستی است اما در شرایطی که اساتید دانشگاه از حل مسائل معیشتی خودشان ناتوان هستند، چگونه می‌توانند به حل مسائل کلان کشور کمک کنند.
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران تأکید کرد: البته تردیدی نیست که راه‌حل موضوعاتی مثل مشکل ناترازی‌ها و آب و برق و انرژی در دانشگاه وجود دارد، ولی لازمه آن این است که به دانشگاه‌ها اهمیت بدهند و استقلال دانشگاه را برگردانند و از دانشگاه‌ها نهراسند. در این صورت دانشگاه‌ها می‌توانند حلال همه مشکلات باشند همانگونه که در همه دنیا هستند.
وی با بیان اینکه دانشگاه محیطی است که جوان‌ها و درواقع بهترین جوانان کشور در آن حضور دارند و اینها باید افراد با نشاط و سرزنده‌ای باشند، اظهار داشت: با این حال برخی از دانشجویان به فکر این هستند که بعد از اتمام دوره تحصیل مهاجرت کنند و نه تنها دانشجویان، بلکه بسیاری از اساتید هم به فکر مهاجرت هستند. دلیل اینکه نشاط در دانشگاه‌ها از بین رفته این است که شرایط و فضای مناسبی در دانشگاه‌ها فراهم نیست؛ فضای علمی، فناورانه، و پژوهشی مناسب در دانشگاه نشاط آفرین نیست.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: البته به لحاظ آموزشی سطح دانشگاه‌های ما نسبت به دانشگاه‌های مطرح دنیا خوشبختانه نسبتا خوب است، از لحاظ پژوهش هم در رتبه‌های خوبی بودیم ولی متأسفانه در سالهای اخیر بدلایل مختلف دچار افت شدیم ولی اگر از این حوزه حمایت شود خلاقیت دانشجویان و اساتید ما شکوفا می‌شود و در نتیجه آن محیط با نشاطی به وجود آید که در آن محیط فناوری رشد پیدا کرده و شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها شکل می‌گیرند.
ابری‌نیا در ادامه گفت: اگر در این شرایط به یک فارغ‌التحصیل پیشنهاد تأسیس یک شرکت دانش‌بنیان بدهیم نمی‌پذیرد، به این دلیل که نگران است که از یک «فارغ‌التحصیل بیکار» به یک «فارغ‌التحصیل بدهکار» تبدیل شود چون فضای تولید و کار فناورانه خیلی مناسب نیست. بنابراین این فضا باید تغییر کند تا نشاط به وجود آید، همچنان که در دوره‌هایی چنین بوده و پروژه‌های فناورانه توسط دانشجویان انجام شده و به وجود آمدن این فضاها نیازمند حمایت عملی بیشتر است.
حل مشکل معیشتی اساتید لازمه تحقق دیپلماسی علمی
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران با تصریح بر اینکه دیپلماسی علمی یعنی رفت آمد بین اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما با دانشگاه های برتر دنیا، یعنی اینکه آنها بتوانند با اساتید هیأت علمی دانشگاه‌های برتر ارتباط برقرار کنند و کارهای علمی و پژوهشی مشترک انجام دهند، گفت: چه بسا همین دیپلماسی علمی سبب بهبود ارتباط با کشورها نیز بشود. اما متأسفانه باز به دلیل مسائل اقتصادی این مقوله تاکنون آن‌چنان که باید و شاید محقق نشده است.
این استاد دانشگاه در تشریح دلایل ضعف دیپلماسی علمی اظهار داشت: به عنوان مثال یک استاد دانشگاه اگر بخواهد در یک کنفرانس علمی در دانشگاه‌های خارج از کشور شرکت کند، باید حداقل ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون بابت بلیت بپردازد! سایر هزینه‌های ثبت‌نام در کنفرانس و هزینه اقامت نیز به آن اضافه می شود، به این دلیل که اساتید ما از عهده این هزینه‌ها بر نمی‌آیند، با وجود ارسال دعوتنامه‌های متعددی برای اساتید برجسته ما برای شرکت در کنفرانس‌های علمی و بین‌المللی، آنها نمی‌توانند در این کنفرانس‌ها شرکت کنند.
وی در خاتمه تأکید کرد: بنابراین باید در پرداخت بودجه به دانشگاه‌ها و آموزش عالی تجدیدنظر شود و به جای اینکه بودجه‌های کلان به نهادهایی اختصاص یابد که بازده خاصی ندارند، به دانشگاه‌ها توجه بیشتری شود تا نتایج آن را در حل مشکلات کشور شاهد باشیم.
