✍️مریم درویشیان
سیلک فقط یک تپه و یا مجموعه تپه های باستانی نیست . سیلک شناسنامه تاریخ و هویت ایرانیان است که هشت هزار سال پیش در اینجا زیست می کردند و برای اولین بار به خیلی از موفقیت‌ها دست یافته و تاریخ را شکوه دیگر داده اند .
وقتی روی تپه های سیلک قدم برمی دارید خود را روی سنگ فرش تاریخ می‌بینید که به زندگی سلامی دوباره می گویند.
سیلک قصه تاریخ و شعر بلند زندگی است …غزلی است که هیچوقت کهنه نمی شود و همیشه نو می ماند ،سیلک مثنوی و قصیده بلندی است از ابتدای تاریخ تا امروز که روحمان را حلاوتی دیگر می بخشد .
سیلک چکامه ای است از باران و آسمان که ما را به هزاران هزار سال پیش و تو در توی تاریخ می برد .
سیلک نام نخستین تمدن ایران مرکزی در کاشان است .
باستان‌شناسان سیلک را ویرانه های زیگورات باستانی ایران می نامند . نزدیک به هزار سال پیش از میلاد ؛مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی هایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمنزارها به وجود آمد به دشت ها روی ۹ه‌اند و این چنین است که امروز کاشان را پایتخت نساجی سنتی ایران می‌خوانند .
ساکنان تپه های سیلک در همان هزاره ها با ذوب کردن فلزات برای خود وسایل و ابزارهای کار می ساختند .
آنها خانه‌های گلین برای محافظت از گرما و سرما بنا کردند و به امر کشاورزی پرداخته و برای اولین بار حیوانات اهلی را پرورش دادند .
ظروف قرمز سفالین در تپه های سیلک نشان می‌دهد که آنها سفال ها را در کوره های ابتدایی می‌ساختند .
مردم سیلک در هزاره های پیش از میلاد به اختراع چرخ نائل شده‌اند .
اتاق‌های زندگی خود را با اکسید آهن و دیگر مواد نقاشی می‌کردند .
از ظروف سفالینی که در سیلک به دست آمده است تصاویر بزکوهی و اسب و خورشید و اشکال هندسی دیگر دیده می‌شود که این نشانه پیشرفت مردمان در آن دوره است .
سیلک صدای سکوت تاریخ است… صدایی که توسط باستان شناس معروف رومن گیرشمن از هزاره‌های پیش از تاریخ شنیده شد و زنده یاد دکتر صادق ملک شهمیرزادی با تکمیل مطالعات و کاوش‌های دیگر نقشی مهم در آن ایفا کرد .
سیلک شهر زنده تاریخ ایران است و می بایست بیش از پیش این سند زنده را پاس داشت و غبار از سر و روی آن برگرفت و جهان را مسحور آن همه فرزانگی و پیشینه کرد .
تپه های سیلک نماد پایداری و شکوه تاریخ ایران است…
سیلک ما را به خود می‌خواند… به هویت و تاریخی جاودانه و جهانی پر از زیبایی .
در سیلک تا کاشان ردی از عشق و زندگی باقی مانده است.
کاشان شهر مسجد و مدرسه است که دارالمومنین و دارالعلم می خوانندش.
شهری که مناره‌های بلند و زیبایش حس خوب زندگی را به آدمی می بخشد و مدرسه هایش تاریخ را برای مان از نو بازآفرینی می کند.
کوچه پس کوچه‌های کاشان را که در می نوردی با حسینیه‌ها و مساجدی روبرو می شوی که گویی از دل تاریخ ناگفته ها را برایت به گفته ها مبدل می سازند.
مدرسه و مسجد آقابزرگ مجموعه نفیس و منحصربه‌فرد ی از عناصر معماری و تزئیناتی و ترکیبی زیبا و دل انگیز از حجم ها و اندام‌های متناسب گره خورده و در هم تنیده شامل سردر و هشتی ورودی؛ صحن مرکزی؛ مقصوره و شبستان هاست .
مدرسه آقا بزرگ نیز با طرح گودال باغچه و بادگیر هایی که نمایانگر استفاده هوشمندانه از عناصر اقلیمی است تصاویری بدیع و فوق العاده روبروی چشمانت خلق می‌کند و تو را به جزیره حیرت و سرگردانی می برد.
یکی از زیباترین و متمایز ترین ویژگی های بنای مدرسه و مسجد آقا بزرگ این است که گنبدخانه بر روی ۸ پایه عظیم برپا شده؛ زیرا در طرح مساجد قدیمی ایران ایجاد گنبد بر روی پایه‌های آزاد به ندرت دیده می شود. نتیجه عملی اجرای این نوع طرح ؛جریان یافتن هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم و تابستان های داغ منطقه ی کویری است.
سادگی مسجد و مدرسه آنچنان با روح و قلبت سازگار است که زیاده‌روی تزیینات در آن به چشم نمی اید. یک جفت درب نفیس در مدخل اصلی مسجد با کنده کاری و گره چینی و گل میخ تزیین گردیده و میخ های روی درب به تعداد آیات قرآن است. قدم زدن روی زمین گرم این بنا تو را شیفته آن همه بی پیرایگی و سادگی می کند.
حوض آبی مدرسه و درب های کوچک و زیبا تو را به سرنوشت آب و آیینه رهنمون می سازد
و تواز آرامش دلپذیر یک روز پاییزی سیراب می شوی.
این پهنه شکوهمند تاریخ که مقارن با دوران پادشاهی محمد شاه قاجار ساخته شده است منسوب به آقا سید متشرعی ملقب به آقا بزرگ است که به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمد تقی خان و پسرش سر برافراشته و امروز تو را میهمان وسعت لایتناهی خود می‌کند مدرسه و مسجد آقابزرگ نشانه ای راستین از افتخارات تاریخ ما ایرانیان است که با همه سادگی هایش؛ زیباترین تصاویر را به ما می‌شناساند و ما را به کوچه های اصالت دعوت می‌کند.
مسجد و مدرسه آقا بزرگ کتاب اصالت تاریخ ماست …کتاب تاریخی که می‌توان از آن تنفس عشق را به معنای حقیقی دریافت.
